Visie en werkwijze

Zinspeling wil mensen meenemen van het antropoceen naar het opkomende tijdperk van het symbioceen. Waar in het antropoceen de mens heerst over de aarde en al wat leeft, wordt het symbioceen een nieuwe tijd, waar de natuur en de plekken waar we leven en werken niet langer de zwijgende achtergrond maar partners zijn, waarmee we in respectvolle en wederkerige relaties leven. Waar de behoeften van de mens in balans zijn met die van alles wat leeft. Waar de mens zorg draagt voor zichzelf en elkaar, voor de aarde en de overvloed van de aarde eerlijk deelt met al wat is.

We scheppen daartoe Vrijplaatsen, waarin het nieuwe tijdperk dichterbij kan komen. Waar we onze relaties met onszelf, elkaar, de natuur en de plek kunnen herontdekken en heroverwegen. We doen dat graag op vraag van individuen, teams, organisaties en altijd vertrekkend vanuit een vraag of thema dat er voor hen toe doet. En we scheppen een open Vrijplaats in de vorm van een eigen programma, voor mensen die persoonlijk kiezen om op weg te gaan naar het nieuwe tijdperk.

In de Vrijplaatsen combineren we onze kennis van en ervaring met narratief werk, storyweaving, ecopsychologie en -filosofie, ecolinguistiek, ecotuning, permacultuur, waarderend onderzoek en filosoferende gesprekken.

Als we onze verhalen willen veranderen, dan helpt het als we begrijpen hoe die tot stand komen: we knopen ervaringen in onze levens aan elkaar tot verhaallijnen. Ervaringen ontstaan altijd in relatie. Ervaringen bestaan uit belevenissen, inzichten die we opdoen, kennis die met ons resoneert, ontmoetingen die ons raken. De mens voelt, denkt, overweegt, filosofeert, ontmoet, beweegt, ruikt, ziet, hoort, proeft, ervaart lichamelijke sensaties. Al die ervaringen - die we in relatie tot de mensenwereld en de aarde opdoen - vormen ons en onze verhalen. Met die verhalen drukken we de betekenis uit die we geven aan onszelf, aan anderen, aan de aarde, aan de mensenwereld. De mens doet dit voortdurend, meestal zonder zich bewust te zijn van dat proces.

In dat proces selecteren we ervaringen. Sommige verdwijnen in de vergetelheid, andere versterken onze verhaallijnen. Die selectie wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door wat in de sociale omgeving al dan niet wordt gewaardeerd.  

Eco-narratief werk: onze dominante verhalen veranderen

Op weg naar het symbioceen is het nodig dat we met nieuwe ogen kijken naar de verhalen die dominant zijn in onze levens, en ruimte scheppen voor verhalen van verbondenheid met de natuur en zorg voor mens en aarde. Dat kunnen we. Want we kunnen ervoor kiezen om andere ervaringen in te weven in de verhaallijnen. We kunnen de natuurlijke omgeving, de plekken waar we ons bevinden, onze relaties met het andere-dan-menselijke-leven via ervaringen van de (onbewuste) achtergrond naar de (bewuste) voorgrond halen. Dat doen we door te herinneren en nieuwe ervaringen te beleven.

Herinneren | We kunnen ons ervaringen herinneren die anders zijn dan wat in onze dominante verhalen naar voor komt. Ervaringen waarin we - als kind of volwassene - verwonderd waren over de natuur, geraakt werden door schoonheid, ons verwant voelden met dieren, vriendschap sloten met een boom, sprakeloos werden bij een landschap, ons thuis voelden op de plek waar we waren, ons opgenomen voelen in het grotere geheel. We roepen deze ervaringen opnieuw op, brengen ze al vertellend tot leven en geven ze betekenis zodat ze een plek krijgen in het weefwerk van onze verhalen.

Beleven | Een tweede manier om onze verhalen te veranderen is nieuwe ervaringen opdoen, daarover reflecteren en er betekenis aan geven, zodat ze zich kunnen inweven in onze verhaallijnen. Die nieuwe ervaringen kunnen ontstaan vanuit allerlei aanleidingen: een nieuw idee dat ons raakt, een inzicht waarmee we resoneren, een vraag die ons doet nadenken, een lichamelijke en zintuiglijke ervaring die ons ervaringsveld uitbreidt, een onverwachte ontmoeting die ons raakt, de ontdekking van een gemeenschap van mensen die anders denkt, een verhaal dat ons treft, een ervaren resonantie in de ontmoeting met een mens, een plek, een natuurwezen. 

"Verhalen roepen relaties op. Verhalen verbinden de mens met de natuurlijke wereld. Een verhalende praktijk die draait rond de relatie mens-natuur leidt tot een gevoel van verantwoordelijkheid en de erkenning van wederzijdse rechten."

Tiffany A. Dedeaux (in: Rooted in Water, the importance of story to ecopsychology)

Nieuwe verhalen weven in onze levens

Wanneer we onze verhalen willen veranderen en versterken, maken we een beweging tussen ervaringen en betekenis. We verkennen de ervaring in al zijn aspecten: wat er gebeurde, wie er was, wat we lichamelijk hebben ervaren, wat onze zintuigen ons vertelden, welke schoonheid er was, welke atmosfeer er hing in het moment, welke wezens waren erbij. Dan bewegen we naar betekenis, waar we reflecteren over de invloed van de ervaring op ons leven, de waarden die opkomen, inzichten, overtuigingen en mogelijke nieuwe beelden voor de toekomst. Dan besluiten we welke plek het verhaal in ons leven mag hebben en hoe we kunnen handelen vanuit dit nieuwe verhaal.

Daarom scheppen we betoverende vrijplaatsen. Waar we de natuur kunnen ontmoeten en ervaren. Waar we kennis maken met inzichten en praktijken uit het veld van de ecopsychologie en ecofilosofie. Waar we samen filosoferen over dominante ideeën in de samenleving en onze levens. Waar we ons verwonderen over hoe taal onze wereld diep beïnvloedt en hoe we daar anders mee om kunnen gaan. Waar we het levensritme van de seizoenen leren kennen en ons verwonderen over hoe we onze levens en ons werk daarop kunnen afstemmen.

In de Vrijplaats brengen we mensen met lijf, denkende geest en ziel in nieuwe relaties met de ogenschijnlijk 'zwijgende' omgeving: de plek, planten, dieren, natuurelementen en de cyclische tijdsbeleving van de natuur. Daardoor verschuift achtergrond naar voorgrond en ontstaan nieuwe ervaringen die we als nieuwe verhalen in onze levens kunnen weven.

In een groeiende tuin waarin nieuwe verhalen kiemen over wie we als mens zijn, hoe de ander is, hoe we verbonden zijn met al wat leeft, wortelen we dieper in de aarde, en wordt onze identiteit als verbonden wezen rijker. Daarmee krijgen we ook een beeld van hoe we anders kunnen gaan leven en werken. 

Steunend op het cyclisch ontwerpen van het waarderend onderzoek, verbeelden we een alternatieve toekomst voor ons leven en ons werk. We maken andere keuzes in ons leven en krijgen meer moed om te gaan voor wat we van wezenlijk belang vinden. We gaan anders vertellen, anders voorleven voor anderen en daardoor ook invloed uitoefenen op het dominante verhaal van het antropoceen.

Hoe meer mensen, teams en organisaties het verhaal van het symbioceen toelaten in hun leven en werk, hoe meer we bewegen in de richting van wederkerige, respectvolle een rechtvaardige omgang tussen mens en natuur. En dat is precies wat we hopen.